El Periodismo canalla y otros artículos-Tom Wolfe

Observación e análise. Estas parecen ser as señas de identidade que caracterizan a Tom Wolfe. En el periodismo canalla y otros artículos, estes conceptos que o home de branco segue a rajatabla son  ben evidentes.
Ao longo da obra, Wolfe centra a súa atención no constante cambio da sociedade norteamericana.
Dende o snobismo da nova clase obreira, á caída da integridade moral reflectida no artigo que trata as practicas sexuais nas escolas estadounidenses.
Toda esta realidade sintetízaa no artigo “En el país de los marxistas rococó”. Nel recolle as “fazañas” e conquistas estadounidenses  durante  O Primeiro Século Americano, que como Wolfe argúe deixa en simples minucias ás do Imperio Romano.
Pero Wolfe tamén ten un oco para os seus coetáneos e compañeiros de profesión, neste caso John Updike, Norman Mailer e John Irving, que tras a publicación de Todo un Hombre iniciaron unha campaña de desprestixio do libro. Wolfe, con “Las tres comparsas”, demóstranos que a súa mellor arma é a palabra escrita, nun verdadeiro exercicio de crítica destes tres autores, pero ao mesmo tempo mantendo esa elegancia que o caracteríza. E é esta elegancia, pero ao mesmo tempo mordacidade, e capacidade de análise o que nos atrae do pai do Novo Xornalismo.

M.Cristina Pereiro Paz

De bar en bar. Para abrazarte escribo. Xosé Carlos Caneiro

Baixo este ocorrente título agóchanse unha morea de artigos publicados polo multipremiado escritor de Ébora no xornal La Voz de Galicia. Xosé Carlos Caneiro, escritor peculiar ó tempo que polémico, amósanos a súa cara máis reivindicativa neste conxunto de escritos. A un pode gustarlle máis ou menos o estilo deste autor, a medio camiño entre a poesía e o relato curto, pero non cabe dúbida de que o verinense vai “a contracorrente da mediocridade en cada liña”.

Suso de Toro dixo del que practicaba unha literatura «horrísona», e a crítica está bastante dividida en torno a Caneiro. Pode que sexa algo semellante ó que pasa coa Coca-Cola, que ou a queres tolamente ou a detestas. En calquera caso, X.C. Caneiro é un escritor traducido e galardoado, e está considerado unha figura innovadora no campo da nova narrativa galega, o cal pon de relevo a existencia dun talento manifesto, aínda que non guste a todo o mundo.

Confeso que non sinto especial devoción por este escritor. Atopo que a presenza reiterada do amor nos seus escritos, a repetición de palabras como corazón, lúa, boleros ou bares ata a saciedade, e a desconcertante e arbitraria mistura de galego e castelán en cada artigo provocan un certo hastío e sensación de empalago. Iso si, como dixen antes, o recoñecemento por parte da crítica e dos lectores (chámanlle «o dandi das nosas letras»), e mesmo a publicación desta recompilación de artigos seus, demostran que ó verinense non lle faltan seguidores.

Pode que Xosé Carlos Caneiro vira na fórmula da Coca-Cola (esa división extrema entre amantes e detractores) unha boa táctica para trunfar entre uns poucos sen deixar impasible a ninguén. 

 

Karina Rivero Conde

 

LA LOCA DE LA CASA. Rosa Montero

 

 El primer enigma de este libro: «la loca de la casa» decía Santa Teresa de Ávila, es la imaginación.

 Esta obra de Rosa Montero cabalga entre la novela el ensayo o la autobiografía. Pasa de puntillas por el laberinto de la fantasía y navega a través de la creación artística, la pasión o la vida del escritor.

 Es grandiosa la facultad de esta mujer a la hora de describir los pensamientos, las vidas y las actitudes de los escritores. Pero traspasa la barrera de la vanidad, y aunque sea fantástica esta obra a veces deja la sensación de que la mente del escritor es prodigiosa hasta el límite de la divinidad. El escritor se alimenta de libros, duerme inventando historias o vive agarrado como una garrapata a una pluma o a una tecla.

 Y yo digo que no es tanto así. No he tenido el placer de conocer a muchos escritores, pero los pocos que conozco son seres de carne y hueso. Es cierto que algunos resultan enigmáticos (como lo puede ser el carnicero del súper que paciente y sonriente te suministra alimento), a veces son seres excéntricos en cierta medida y suelen ser tremendamente sensibles a la palabra. Pero humanizarlos los hace grandes, y Rosa es tan magnífica y humana que me cuesta creer que en esta ocasión haya rozado la vanidad.

 Por lo demás Rosa, hizo de esta una obra absolutamente interesante cuando se trata de mostrar parte de las biografías de los más grandes escritores de todos los tiempos. En este ensayo novelado el poder que la imaginación tiene en nuestras vidas se nos presenta de una manera auténtica, y comprendemos que lo que imaginamos es lo que nos mantiene vivos. En su presentación del libro en Brasil dice Rosa que está ante su mejor novela. No se si sigo hablando de cierta vanidad, pero a pesar de ello, es realmente magnífica.

Sara López García

 

Fútbol, una religión en busca de un Dios. Manuel Vázquez Montalbán.

Elevar o fútbol a unha condición superior. Isto é o que pretende Vázquez Montalbán nesta reflexión filosófica sobre o deporte rei, na que nos expón unha condición metafísica do fútbol, como elemento que inflúe en moitos ámbitos da sociedade. Unha crónica do estado deste deporte ademais de incluír moitos dos seus artigos publicados sobre o deporte que » me ocupou a maior parte da miña vida».

O xornalista e escritor presenta este deporte como unha paixón desmesurada. Que é para moitos unha maneira de evadirse do mundo real, poder deste modo buscar un equipo ó que entregar todo o seu interese ou mesmo a un Deus terreal no que depositar toda a súa fé.

Ademais, Montalbán amósanos unha concepción de fútbol totalmente afastada do deporte. Presenta o deporte do balón como un universo completo, e que deixou de ser un simple deporte para converterse nun fenómeno industrial onde conflúen moitos intereses diferentes. Clubs, xogadores e incluso presidentes ó servizo dos medios de comunicación. O escritor afirma que os medios de masas foron os encargados de condicionar que xogadores tiñan que destacar e os equipos que máis xogo daban. Os xogadores deixaban de ser futbolistas para chegar a convertirse en puros obxectos comerciais que están máis a disposición das grandes marcas mundiais que do seu equipo.

O fútbol, unha relixión máis que coma todas precisa dun Deus ó que os seus seguidores buscan seguir, pero que nos últimos tempos parece que comezou a andar un pouco a deriva.

(Reseña de Abril)                                                                                 Jorge Lema Pombo

Á marxe, Carlos Casares

Con esta escolma de artigos recollidos entre o 2 de xaneiro e o 10 de marzo do 2002 do escritor e xornalista Carlos Casares adentrámonos non só nas vivencias e nas preocupacións do autor senón que nos sumerximos na súa propia historia. Cun estilo particularmente cercano ao lector, o xornalista logra que este se sinta cómplice das historias que narra. Semella que se establece unha conversa entre dous veciños e que un deles ten algo interesante que contar. Ese personaxe é o que asume Casares, que máis que nunca é consciente da diversidade de públicos para os que escribe.

Os seus temas van dende a cotidianeidade do seu día a día ata as preocupacións literarias e políticas da época na que redacta os artigos para La Voz de Galicia. Porén, todos os temas están pautados pola súa visión particular, mesmo hai días que continúa cun tema do día anterior. Isto leva ao lector a recoñecer a voz propia do escritor e a recoñecer non só o estilo senón a propia vida. Casares conta cousas da vida como alguén ao que lle pasan cousas como a calquera por iso o lector se sente atraído pola súas historias, porque facilmente poderían ser historias que lle pasan a el, cambiando unicamente os espazos e os protagonistas. O lector atopa nestas liñas unha maneira de entender o mundo como se el mesmo fose o produtor do discurso narrativo, como se as verbas de Casares fosen as súas propias verbas.

Celia Liliana Alfaya Araújo

Reseña de abril

Patente de corso, Arturo Pérez Reverte

Arturo Pérez Reverte non é só unha das voces literarias máis coñecidas do noso país senón que tamén desempeña un importante labor como xornalista (algo máis apartado da súa faceta como correspondente de guerra). Neste libro recóllense todos os seus artigos publicados entre os anos 1993-1998. Como se recolle no prólogo do libro, el mesmo define estes artigos como «ajustes de cuentas semanales» e califícaos como «viscerales e imprevisibles» produto de «la mala leche» e neles «disparo contra todo lo que se mueve sin detenerme ni ante lo sagrado». E é verdade. Poucas cousas hai que se libren da pluma de Reverte. Nos seus artigos recolle non só esas anécdotas que lle suceden e que lle serven para facer a súa especial valoración da situación de España e do mundo, senón tamén están recollidos asuntos do seu labor como correspondente de guerra, unha faceta a que recorre constantemente para facer comparanzas das situacións ou para rememorar personaxes dos que se lembra. Destaca quizais que o seu estilo é sempre directo. O que conta dio do xeito máis sinxelo posible pero sen esquecer esa pretensión de ser ferinte, de facer entender que non está de acordo coa realidade que o rodea. Deste xeito, ao longo de todos os artigos podemos ver diferentes estados de ánimo, reflectidos dalgún xeito pola maneira de contar ou simplemente polo que conta. Podemos atoparnos dende a tristeza e a dor ata a raiba e o enfado.

Centrándonos un pouco máis na forma de redactar, é sabido xa que o estilo de Reverte é moi persoal, pero algo que chama a atención son os titulares e as frases finais dos artigos. Convértense en dous aspectos fundamentais para entender ao autor. Os titulares poden remitirnos a ideas totalmente diferentes do contido, pero fan que nos centremos moito máis no que se nos vai contar a continuación. As frases finais dalgún xeito se converten nunha moralexa, nunha ensinanza que o autor nos quere facer chegar.

Celia Liliana Alfaya Araújo

Reseña de decembro

«Si home si» Xosé Manuel Pereiro

Estaba na biblioteca na procura dun libro para ler e unha simple frase atraeu o meu interese: “A xente importante, os xefes de Estado ou as figuras transcendentes do escenario internacional non terían chegado a onde están de ter cometido a estupidez de dicirlles a verdade ós periodistas”.Non é atraínte?, eu coido que si. Pos baseándose nesta cita do xornalista norteamericano P.J. O´Rourke, “o galego de pro”, Xosé Manuel Pereiro, foi escribindo o longo dun ano as súas columnas en La Opinión de A Coruña. E todos estes artigos foron recollidos neste libro: Si home si. Unha análise dos máis diversos aspectos da sociedade, dende política, economía, pasando por cultura ou costumes. Unha cultura galega que este monfortino reflexa con gran éxito, cun estilo claro e sinxelo, que chega a toda e a máis variada poboación. Pero en todo momento cun espírito de análise e critica. Alí onde vai, ben sexa a un parque de atraccións co seu fillo, a unha festa do cocido, a un bautizo… saca o periodista que leva na súa alma e analiza, describe, dá a súa opinión, pero sen deixar de lado esa tenrura e familiaridade,“miña reina”(así se dirixe a súa dona), da que están impregnados moitos dos seus textos.

Sonia Fernández Cillero

«Mientras Vivimos» por Maruja Torres (Xaneiro)

«Con gran ironía consigue Maruja Torres cuestionar todo el aparato comercial de la venta de libros tan presente hoy en día.»

En la novela no aparece un perfil delimitado del paradigma periodista. Sin embargo, Maruja Torres, columnista y corresponsal en el Líbano, desentraña una de las facetas del periodista: la forma de contar lo que sabe. Parece simple pero, un mensaje, la información, cuenta tanto como la forma en la que es transmitido. Y Maruja Torres, gracias a un estilo fluido y directo, consigue acercarnos lo que acontece; a pesar de que se halle muy lejos.

Con gran ironía consigue Maruja Torres cuestionar todo el aparato comercial de la venta de libros tan presente hoy en día. Regina se da cuenta al final de su carrera que se había convertido en todo aquello que su maestra detestaba. Que había sucumbido al mercado, al público, olvidando contar lo que de verdad le importaba, para contar una y otra vez tópicos que gozaban de éxito comercial. Y esto podemos trasladarlo al mundo periodístico preguntándonos qué debemos contar y cómo debemos contarlo. Es decir, ¿debemos dejarnos llevar por el deseo de morbo del público? (como sucede con la prensa rosa) ¿o tendremos, por el contrario, que contar lo que realmente importa, aquello que afecta al mundo?

Todo libro tiene algo de autobiográfico y no podemos evitar ver en la protagonista, Regina, rasgos propios de Maruja Torres. Al final, nos relata como Regina decide ir a Roma. Y la autora utiliza su experiencia como corresponsal para describir y detallar las vivencias de Regina en la ciudad. Aparece además aquí una de las características del “buen periodista”. Aquella que nos empuja a sumergirnos en el entorno que nos rodea para poder llegar a comprender el qué, quien, cómo, cuándo, dónde y por qué de lo que ocurre en cada lugar del planeta. La actitud, que podríamos llamar, de esponja.

Manuel Turnes Fernández

Articulista sen Patente de corso

A Patente de corso era un documento que os monarcas entregaban ós alcaldes mediante o cal o seu propietario tiña o permiso para atacar barcos e poboacións inimigas. Arturo Pérez-Reverte non ataca barcos nin poboacións pero cada semana, coa súas verbas, deixa algunha que outra baixa.

En Patente de corso faise unha escolma dos seus artigos (dende 1993 ata 1998) publicados no suplemento dominical El Semanal. O seu estilo lembra ás súas novelas e case é invariable co paso dos anos. Moitos dos seus artigos son atemporais, recollidos de historias diarias e normais que é capaz  de converter en relatos inéditos. Emprega a 1º persoa, implicándose directamente no que conta, e introduce, en numerosas ocasións, o seus propios pensamentos empregando case un aparte teatral cara o espectador. Nas súas opinións vese reflectido un caracter forte e directo, sen reviravoltas, o que en ocasións chega a ser violento, empregando a súa opinión como unha máxima sen posibilidade de réplica.

Nos seus artigos os titulares cumpren unha función de cebo, captando a atención do lector ata o desenlace da historia. Unha historia que, na maioría das ocasións, comeza directamente, é dicir, sen previa introdución do tema. Os articulistas non precisan dunha “Patente de corso” para opinar aínda que se fora necesario, Pérez-Reverte non esperaría a ter unha nas súas mans.

 

Ricardo Saavedra Seoane

(Reseña pertencente ó mes de Abril)

 

Déixovos aquí unha entrevista de Gabilondo a Arturo Pérez-Reverte onde, ademais de falar sobre o seu libro El Pintor de Batallas, expresa a súa opinión sobre a sociedade actual.

 

 

La rabia y el orgullo-Oriana Fallaci

“Lo que tenía que decir lo he dicho. La rabia y el orgullo me lo han ordenado, la conciencia limpia y la edad me lo han permitido. Ahora basta. Punto y basta”

Con estas palabras concluye Orina Fallaci su libro La rabia y el orgullo, escrito tras los atentados a las Torres Gemelas de New York, el 11 de septiembre. El acto terrorista le creó tal shock que decidió escribir un artículo de opinión, que sería publicado en distintos periódicos de Europa.

En el artículo, Fallaci abre la caja donde guardaba ideas fuertes, ideas para razonar y reflexionar sobre la llegada de una “cruzada al revés” (yihad), por parte del mundo islámico hacia el occidental, e intenta concienciar a los occidentales sobre la gravedad del problema.

El libro comienza reprochando a los europeos y en particular a los italianos su actitud ante en el 11-S, por alegrarse de la desgracia y apoyar la “lección” que le dieron los árabes a los americanos. Oriana comienza a desenvolver y argumentar sus ideas en contra de los musulmanes y en concreto en contra del islam y todo lo que ello simboliza y engloba. En algunos momentos del libro sus ataques al islam sobrepasan los límites de lo “políticamente correcto” y llegan a rozar el racismo, pero a ella le da igual. Este libro lo ha escrito para desahogarse, para decirle al mundo todo lo que piensa, todo lo que ha vivido, todo lo que sabe y sobretodo para “advertirnos” de la religión islámica.

A medida que avanza su discurso la italiana se va alejando del motivo de su artículo, el atentado en New York, para comenzar a criticar a los políticos (“cigarras”, como ella los llama) y a las políticas llevadas a cabo en su país y también en el resto de la UE con respecto a los países árabes.

“Esa ambigua Unión Europea que masoquinamente alberga a quince millones de musulmanes, masoquinamente tolera su arrogancia, masoquinamente fornica con los países árabes y embolsa sus infectos petrodólares”.

Andrea Rodríguez Alonso